Smog to również Twój problem

Kiedy byłem dzieciakiem smog był pojęciem z odległych krajów. Mieszkał za siedmioma górami, za siedmioma lasami, w miastach pełnych mgły i drapaczy chmur. Wiele lat później zaczęły dochodzić głosy o jego pojawieniu się w chińskich metropoliach. Mówiło się o nim w wiadomościach, pisało w gazetach, ale zawsze jak o dalekiej ciekawostce, której u nas w Polsce, próżno było szukać. Do czasu.

Kraj gdzie smog to norma

Od kilku lat możemy poszczycić się niechlubnym tytułem najbardziej zanieczyszczonego regionu Europy. Na 50 najbardziej zanieczyszczonych, europejskich miast według WHO, 33 znajdują się w Polsce. To nieprawdopodobne jak szybko zimową porą, smog stał się u nas normą, bardziej oczywistą niż śnieg. Wystarczy by temperatura spadła w okolice zera, a czujniki mierzące zawartość pyłów zawieszonych w powietrzu, zaczynają świrować od przekroczeń. I co ciekawe sprawa wcale nie ogranicza się tylko do dużych miast, ale dotyczy praktycznie całego kraju, bo często w małych miejscowościach problem smogu paradoksalnie jest nawet większy.

Skąd się bierze smog?

Wbrew pozorom spaliny z ruchu samochodów przyczyniają się do powstawania smogu zaledwie w 10 procentach. Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza jest ogrzewanie domów w nieodpowiedzialny sposób. Palenie w piecach śmieciami, plastikowymi butelkami, szmatami i gumą, ale też węglowym mułem, który wszędzie na świecie uznawany jest za odpad, a w Polsce za tani zamiennik węgla. Po za tym plagą jest korzystanie z przestarzałych pieców, które nie spełniają żadnych norm emisji zanieczyszczeń. Często za smog winimy ruch uliczny, ale warto pamiętać, że większość samochodów posiada przecież katalizatory do wychwytywania toksycznych składników spalin, w deaslach montowane są filtry cząstek stałych. Takich filtrów brakuje jednak w kopcących czarnym dymem piecach, z których w naszym kraju korzysta się w dalszym ciągu nagminnie.

Wpływ na zdrowie

Pewnie każdy z was słyszał o zagrożeniach jakie niesie ze sobą smog. Ta cholernie brudna mieszanka unosząca się w powietrzu zawiera cały szereg substancji, które w sposób ciągły i nieunikniony dewastują nasze zdrowie. Cząsteczki pyłu zawieszonego PM2,5 (o wielkości do 2,5 mikrometra) i PM10 (o wielkości do 10 mikrometrów) bez przeszkód wnikają do płuc, a także do krwiobiegu, razem z trującymi substancjami, które powodują szereg chorób, z nowotworami, chorobami układu krążenia, alergiami i astmą na czele.

I to jest w smogu najgorsze, że wcale nie widzimy jego wpływu na nasze zdrowie, bo choroby których pojawieniu sprzyja, pojawiają się zwykle dopiero po jakimś czasie. Przecież zwykle nie kojarzymy gorszego samopoczucia, bólu głowy z jakością wdychanego powietrza, tym bardziej ciężko powiązać jest ze smogiem te groźne choroby, które mogą się przyczynić do naszej, przedwczesnej śmierci. A badania jasno pokazują, że w ciagu każdego roku, smog odpowiada za przedwczesny zgon ponad 40.000 osób!

Jak sobie ze smogiem radzić

Już od dwóch lat każdego zimowego dnia, sprawdzam jakość powietrza. Już jakiś czas temu Główny Inspektorat Ochrony Środowiska uruchomił stronę internetową powietrze.gios.gov.pl, na której można znaleźć informacje o jakości powietrza w najbliższej okolicy. Ponadto jest też cała masa aplikacji na smartfony, które ostrzegą przed przekroczeniami. Świadomość zagrożenia to pierwsza, ale nie najważniejsza rzecz.

Warto zaopatrzyć się też w domowy miernik jakości powietrza. Okazuje się bowiem, że nawet przy zamkniętych oknach, podczas występowania smogu, pyły zawieszone ochoczo wdzierają się do domów czy to kominami wentylacyjnymi, czy to zwykłymi nieszczelnościami. Jeśli w domu lub mieszkaniu taki problem występuje, warto rozważyć zakup dobrego oczyszczacza powietrza. Niestety nie jest to zakup tani, ale w trosce o zdrowie obecnie taki oczyszczacz staje się już koniecznością.

W miesiącach smogowych lepiej odpuścić sobie aktywność na zewnątrz. Przyspieszony oddech podczas treningów powoduje dostawanie się znacznie większej ilości szkodliwych pyłów do płuc. Przebieżka w smogu, to jak wypalenie paczki papierosów. Coraz popularniejsze stają się maski przeciwpyłowe, i chociaż przypominają stylówę a’la Sub-Zero z Mortal Kombat, warto się w taką zaopatrzyć, bo zdrowie jest ważniejsze.

Najważniejszą jednak rzeczą, którą trzeba robić, jest mówienie, nagłaśnianie i uświadamianie czym problem smogu jest, jakie skutki powoduje i przede wszystkim co robić, żeby mu zapobiec.

Smog to nasz wspólny problem

Świadomość zagrożeń jakie niesie zanieczyszczone powietrze, jest na szczęście jednak coraz większa. Duże miasta wprowadzają programy dofinansowań wymiany pieców węglowych, również możliwość skorzystania z darmowej komunikacji miejskiej gdy normy jakości powietrza są przekroczone. Niestety gorsza sytuacja jest w małych miejscowościach gdzie pieniędzy na takie dopłaty zwyczajnie niema. Brakuje też odpowiednich przepisów regulujących na przykład emisję zanieczyszczeń z pieców węglowych, ale także karania bezmyślnych ludzi palących w piecach śmieciami.

Póki co, smog to jednak nasza codzienność, z którą czy tego chcemy czy nie, musimy żyć. Jeśli jednak chcemy zmiany, musimy wziąć sprawy we własne ręce. Budowanie świadomości, nagłaśnianie problemu, ale również aktywne przeciwdziałanie zanieczyszczaniu powietrza, którym oddychamy, powinno być sprawą każdego z nas, bo przecież każdego z nas ten problem dotyczy.

Photo by JC Gellidon on Unsplash